امروز خبر ادغام دو شرکت های‌وب و پارس‌آنلاین منتشر شد. من در ذهنم سابقه‌ای از خبر این نوع ادغام‌ها و خرید و فروش‌ها ندارم و فکر میکنم ادغام دو شرکت صاحب نام در ایران (از لحاظ آگاهی از برند) آنچنان معمول نیست.
این خبر لااقل برای من در دورانی که در آن زندگی می‌کنیم و در شرایطی که اقتصاد ایران دارد، چهار نکته داشت:
- حتی شرکت‌های بزرگ در رقابت با یکدیگر، چالش‌هایی دارند که مجبورند برای رقابت با رقیب مشترکشان، یکی از آنها میدان را به نفع دیگری خالی کند و لازم نیست که همه با هم رقابت کنند.
- الزاما اولین بودن و قدیمی بودن، ملاک برتری در بازار و ماندن در بازار نیست.
- لازم نیست تا آخر عمر و تا آخرین توان، فعالیت کنی و شاید بهتر باشد از نیروهای جوان و منعطف استفاده کنی وگرنه احتمالا مجبور می‌شوی شرکتت را به سازمانی که نیروهای جوان و منعطف دارند، بفروشی.
- در دنیای امروز، برای ماندن، باید قوی بود (و یا پدر و یا پدرخوانده‌ای داشت که برایت مدام پول تزریق کند به این امید که اگر کسب‌وکارت درآمدی ندارد، لااقل معروفیتی داشته باشد که بتوان بعدا آن را به پدر پولدار دیگری فروخت) و تجربه نشان میدهد که برای رقابت با غول‌ها، یا باید قوی شوی و یا اینکه برای خودت به دنبال یک سهم بازار بسیار کوچک اما تخصصی و سودآور باشی.
خیلی دوست داشتم که پلتفرمی وجود داشت که در آن، شرکتها و سایت‌های کوچکی که فعالیت‌های مشابه دارند، پروفایلی داشته باشند و در مورد ادغام شدن با یکدیگر مذاکره کنند. زیاد مشاهده میکنم که بسیاری از کسب‌وکارهایی که دارای کالا و خدمات مشابه هستند، به جنگ قیمتی روی آورده‌اند. مثلا کالای X را اولی می‌فروشد ۲۶۹ هزار تومان، دومی ۲۷۰ هزار تومان، سومی ۲۶۸ هزار تومان و چهارمی ۲۶۷ هزار تومان. اگر این چهار سایت و شرکت با یکدیگر ادغام شوند، لااقل طی یک تا دو سال آینده، شرکتی که ادغام شده، هنوز وجود خواهد داشت. اما بعید می‌دانم وقتی همگی کوچک باشند و سرمایه‌های کلان از داخل و خارج کشور نداشته باشند و وارد جنگ بر سر قیمت شوند، زیاد دوام آورند و یا فعالیت سودآوری انجام دهند.
به نظرم ادغام شدن فقط باید در راستای به دست آوردن بازار بزرگتری باشد، نه سرمایه‌ی بیشتر. یعنی بهتر است ما با سایتی ادغام شویم که بازار و مشتریانی دو برابر بازار ما و سرمایه‌ای یک چهارم سرمایه‌ی ما دارد، نه با سایتی که سرمایه‌ای چهار برابر دارد و بازاری یک دوم. البته از دید آن سایت، بهتر است که او با ما ادغام شود 🙂 . تاکنون تجربه‌ای در این مورد نداشته‌ام و از درست بودن طرز فکرم، اطلاعی ندارم. ولی چیزی که اعتقاد دارم این است که اگر بازار داشته باشی، نیاز چندانی به سرمایه نداری. مخصوصا اگر خوشحساب هم باشی، دیگر هیچ نیازی به سرمایه نداری.
البته می‌دانم که این شاید فقط در حد یک آرزو باقی بماند. این نوع اقدامات نیاز به یک پختگی و تفکر استراتژیک دارد و اگر ما دارای این نوع مدل ذهنی بودیم، وارد یک جنگ رقابتی بر سر قیمت نمی‌شدیم و سعی در ایجاد تمایزهای داشتیم که ماندگاری ما را تضمین کند و یا لااقل طولانی‌تر کند.
8 دیدگاه ها. دیدگاه جدید بگذارید
بهداد جان. به نظرت ادغام این دو تا شرکت با هم می تونه بر بازار و رفتار رقبا تاثیر بگذاره؟ از این جهت پرسیدم که در نامه اشون گفتن هدف امون بهره وری بیشتر و توسعه بازاره. به نظرت می تونند صرفه به مقیاس داشته باشند؟
سلام جواد جان. من فکر میکنم که بیشترین تعداد مشتریان این شرکتها مربوط به adsl است. تخربه خودم میگه که شیفت کردن از یک شرکت به یک شرکت دیگه؛ خیلی دردسر داره. باید زنگی بزنی به شرکتی که الان ازش اینترنت گرفتی و بگی خطتت رو از رانژه خارج کنن و این کار یک هفته زمان میبره اگه انجام بدن! بعد باید بری به شرکت جدید و بگی خطتت رو رانژه کنن. این شیفت کردن در بهترین حالت، دو هفته طول میکشه و بعیده که کسی تا امتیازات خیلی عالی نگیره، این شیفت رو انجام بده. به نظرم همین که های وب مشتریان پارس آنلاین رو بگیره، باعث توسعه بازارش میشه. و فکر می کنیم رقبایی هنوز وجود دارن که از شرکتی که از ادغام به وجود میاد، بزرگتر هستند.
سلام
میهن و دومینو. اویلا و فامیلا و خیلی های دیگر. نمونه های زیادی درباره ایجاد نام تجاری جدید برای دسترسی به، یا تصاحب مخاطب جدید وجود دارد. این در شرایطی است که سازمان، ظرفیت تولید یا پخش اش به قدری زیاد شده که فراتر از بازار فعلی اش است. در این شرایط به فکر طبقه های دیگر در بازار میگردد. با افزودن محصولات ارزان تر یا گران تر میخواهد به طیف جدیدی از مشتریان دست یابد. نمونه ها نشان میدهد که تولید طیف محصولات متفاوت با نام های تجاری جدید (برای محصولات مشابه ولی مخاطب متفاوت) هزینه کمتر و در مجموع بازار بزرگتری را برای شرکت ساخته است.
–
اما در مورد ادغام که موضوع اصلی این مطلب بود. فرض کنیم در یک نوع خدمت ده شرکت فعال هستند. یکی از آنها به هر دلیلی سهم بازار را به قدری از دست داده که دیگر حتی هزینه برای پشتیبانی مشتریان فعلی یا هزینه برای بقای برند نیز منطقی به نظر نمیرسد. در این شرایط دو راه حل پیش رو دارد. اعلام ورشکستگی و تعطیلی شرکت به صورت موقت یا دائم. راه دوم واگذاری شرکت یا جذب سرمایه.
–
با توجه به مقدمه بالا نتیجه ای که من از این نامه میگیرم این است. پارس آنلاین آنقدر وضع نامناسبی در بازار داشته است که تنها تیر و تخته هایش به درد قربانی کردن و افزایش ارزش سهام های وب میخوردند. اگر اینطور نبود پخش شدن چنین نامه ضرورتی نداشت.
–
به نظرم بعید ترین حالت ممکن برای ادغام دو شرکت رشد هر دو آنها است. فکر میکنم به احتمال زیاد ادغام در یکی از حالت های زیر اتفاق می‌افتد:
– قرار گرفتن یکی از آنها در شرایط ورشکستی با وجود د اشتن بازار یا امکانات نسبتاً خوب
– تلاش یکی که موفق و صاحب سرمایه است برای حذف رقیب از بازار
.
باید به حالت خرید شرکت که بیشتر در استارت آپ ها دیده ایم هم توجه کنیم. یا آن استارآپ موفق از جنس تولید تکنولوژی خوبی بوده یا مستعد بازار خوبی بوده است. در حالت اول خرید همراه با حل شدن شرکت خریداری شده در شرکت مادر است و در حالت دوم سرمایه گذاری روی یک بازار جدید و بقای نام تجاری شرکت خریداری شده.
چرا که در نهایت در تفکر بیزنسی همه چیز پول ختم میشود و همه چیز را با آن می سنجند. من جمله موفقیت!
–
در نهایت فکر میکنم چهار نکته ای که گفتی کاملا درست بود و موافقم
با سلام
بهداد جان
من تجربه ای در خصوص ادغام شرکت های دیجیتالی ندارم ولی در خصوص ادغام های شرکت ها ی توملید در ایران حداقل در خصوص صنعت محصولات تند فروش که شرکت های زیر گروه صنایع غذایی سازمان بازنشستگان کشوری در شرکت هلیدنگ صبا جهاد ،ادغام افقی اتفاق افتاد یعنی شرکت صلا و شرکت پیچک به عنوان دو شرکت به صنایع شیر ایران اضافه شدن که به علت خصولتی بودن به شرکت صنایع شیر آسیب زد تولید محصولات با قیمت تمام شده بالا و اضافه شدن به سبد عرضه محصولات لبنی باعث ایجاد ضایعات و هزینه های مالی وروانی زیادی شد
متاسفانه انچه که بسیار مشهود است نداشتن فرهنگرو ساختار علمی در یکی از این دو شرکا و همچنین فرهنگ متفاوت بازار یابی (نگاه به بازار) و عدم فرهنگ کار مشترک دراین شرکت ها ادغام را به زیان شرکت بزرگتر کرده است
من در زمینه شرکت های تولیدی حداقل ادغام موفقی را تجربه نکرده ام واگر هم ادغام بوده بسیار زمان بر می باشدکه با توجه به شاخص برگشت دارایی ها زیان ده بوده است
بهداد بحث ادغام یکی از بحث های مورد علاقه ی من در حوزه ی استراتژی هاست.متاسفانه مطالعه زیادی در این زمینه نداشتم ولی نمونه هایی که در سایر نقاط دنیا این کار رو انجام دادن(و در مورد برخی از این ادغام ها در کتاب ها خوندم)، ظاهراً موفقیت زیادی بدست نیاوردن. در کنار نظر طرفداران این شیوه ،نقد های جدی ای به استراتژی ادغام وارد میشه.
اینکه این نمونه داخلی موفق خواهد بود یا نه.باید صبر کنیم و ببینیم. خوب میشد اگه دلایل اصلی این تصمیم رو میدونستیم.شاید بهتر میشد تحلیلش کرد.
یکی دو تا از درس های متمم به بررسی استراتژی ادغام پرداختن.گفتم لینکشونو برات بگذارم،شاید نخونده باشیشون.
اولی،زیر سر فصل های استراتژی نیست و جزو درس های زبان تخصصی مدیریت استراتژیکه، ولی به نظرم به این موردی که تو در موردش نوشتی بیشتر مرتبطه. چون داره در مورد ادغام افقی(Merge) صحبت میکنه.
دومی اما متمرکز روی استراتژی ادغام عمودیه که دو سه تا درس در این زمینه هست که همونجا میبینیشون.
۱-https://motamem.org/merge-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DA%98%DB%8C-%D8%A7%D8%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AE%D8%B5%D8%B5%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA/#more-23547
۲-https://motamem.org/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%B3-12-%D8%A7%D8%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87/
سلام سامان
به نظرم شهرزاد مشکل اصلی که در ادغام شدن وجود داره رو مطرح کرد. و اینکه یک ادغام، فارغ از دلایل انجامش، چقدر عمر میکنه هم به نظرم باز بحثی که شهرزاد مطرح کرد می تونه درست باشه. البته فکر نمی کنم که همیشه این نوع به هم پیوستن جواب بده. بلکه فقط ممکنه نابودی رو به تاخیر بیندازه. و یا اینکه مثلا مثل سونی اریکسون، وقتی جدا باشی، بازاری نداشته باشی و وقتی ادغام شده باشی، استراتژی‌های متفاوتی داشته باشی که باز منجر به جدایی بشه و همون آش و همون کاسه. اما حدس میزنم که برای های وب و پارس آنلاین، احتمال موفقیتش بیشتر از شکستشه.
آره نکته ای که شهرزاد مطرح کرد رو قبول دارم.یعنی میتونه مصداقی از “جابجایی بار در سیستم” باشه.
حدسی که من میزنم(که پایه درست درمونی هم نداره) اینه که احتمال موفقیت در ادغام های عمودی بیشتر از ادغام های افقیه.البته شرایط بازار و وضعیت شرکتها هم طبیعتاً خیلی مهمه.
در مورد های وب و پارس آنلاین که به نظرم ادغامشون بیشتر از نوع افقیه، زیاد خوشبین نیستم راستش.
به چالش های مختلف این ادغام ،دو مورد دیگه رو هم که اضافه کنیم کمی بدبین تر میشم. یعنی بحث فرهنگ سازمانی بعد از ادغام و بحث خصولتی بودن(یا اگه نگیم خصولتی می تونیم بگیم، دخالت های دولتی).
من تا به حال ادغام شرکت های نسبتاً بزرگ رو در ایران ندیدم(و اگه بوده من بی اطلاعم) ولی فکر میکنم دیدن نتایج ادغام این دو شرکت،میتونه برای همه ما آموزنده باشه.
تصویر بالا من را به یاد روند ادغام اروپا به عنوان ناحیه یورو و بعد ماجراهای فروپاشی تدریجی آن انداخت. قبلا که درباره ادغام ناحیه یورو مطالعه میکردم، آموزنده‌ترین نکته آن برای من همراستا سازی سیاست‌های مالی و اقتصادی و بعد از آن کمک و صبوری برای همتراز شدن شاخصها بود.
گمان میکنم در مقیاس کوچکتر، ادغام دو یا چند شرکت و یا حتی شراکت چند نفر نیز همین مدل ذهنی را میطلبد. اول اینکه سیاستها و استراتژی‌های مشترک داشته باشیم، و بعد در جهت ایجاد و حفظ آنها برنامه بریزیم و عمل کنیم.